De Méré jaunaren dadoen problema

De Méré jaunak, jolaszale damugabeak, 1650. urte inguruan Blaise Pascali eginiko kontsulta da probabilitatearen teoriaren jatorria. Jolakalariak bere jokaldien emaitzen errejistro bat eramateko ohitura zuen. Eta dadoetara jolastean, lau jaurtiketa egitean seikoren bat atarako zela apostu egitea abantailatsua zela ohartu zen. Baina dado bi hogeita lau jaurtiketetan botata, seiko bikoitzen bat aterako zela apustu egitea desabantailatsua zela ohartu zen. Baina, jaurtiketen eta hauen emaitza posibleen kopuruen proportzionaltasunak berdinak izanik ( 4/6 eta 24/36 baliokideak dira), probabilitateak berdinak izan beharko luketela arrazonatzen zuen. Zuzen ala oker zegoen?

Seikoren bat lau jaurtiketa egin ondoren
 
24 jaurtiketa egin ondoren seiko bikoitzen bat
 

 

Manuel Sada. 2010eko abuztua. Santiago Fernández eta Mariano Nietoren problemari erreferentziak